MEDENİYETİN BEŞİĞİNDE GENÇ BİR ŞEHİR: BATMAN

Pek çok tarihçinin medeniyetin beşiği olarak kabul ettiği Mezopotamya; Antik Yunan dilinde, “iki ırmak arasındaki bölge” anlamına geliyor. Bu iki ırmak; bildiğiniz Fırat ve Dicle. Sümer, Babil, Akad, Asur ve Elam gibi dünyanın en eski ve büyük medeniyetlerinin doğup geliştiği, bilinen ilk okur-yazar toplulukların yaşadığı bölge, medeniyetin beşiği olarak anılmayı fazlasıyla hak ediyor doğrusu. Pek çoğunuzun en azından adını duyduğu Hasankeyf de, kadim Mezopotamya’nın sınırlarını çizen Dicle’nin üzerinde kurulmuş. Yukarı Mezopotamya’nın Anadolu’ya geçiş yolu üzerinde olduğu için de stratejik açıdan ayrıca önemli bir yer olagelmiş.

Görece yeni bir şehir olsa da bu kadim kültürün üzerinde yükselen Batman’da, ilk ziyaret edilmesi gereken yer elbette Hasankeyf oluyor. Ama Batman’ı sadece Hasankeyf’ten ibaret de sanma yanlışına düşmeyin sakın. Her gün yapılan direkt uçuşlarla kolayca ulaşabileceğiniz Batman; hem köklü tarihi, hem doğası hem de muazzam yöresel yemekleriyle sizi fazlasıyla şaşırtacaktır. Son 20 yılda hızla gelişen ve modern bir şehir haline gelen Batman’da, Batman merkez otelleri, sundukları konfor ve olanaklarla, şehrin sizi şaşırtacak başka bir özelliği olacak. Batman otellerinin çoğu merkezde bulunmakla birlikte, havaalanına yakın seçenekler de mevcuttur. Batman otel fiyatları, her bütçeye uygun seçenekleriyle, sundukları hizmet ve konforla farklılık göstermektedir.

BATMAN’DA NEREYE GİDİLİR, NE YAPILIR, NE YENİR

Hasankeyf’i mutlaka görün dedik ama ne yazık ki bu tarih, yavaş yavaş GAP kapsamındaki Ilısu Barajı’nın suları altında kalıyor. Yaklaşık 12.000 yıllık tarihe sahip, Mezopotamya’nın ilk camilerinin ve başpiskoposluğunun bulunduğu, Neolitik Çağa kadar uzanan pek çok ize rastlayabileceğiniz 5.000’den fazla mağarası olan Hasankeyf’i dünya gözüyle görebilmek için acele etmeniz gerekiyor. Neyse ki 550 yıllık, Anadolu’da anıt mezar geleneğinin ilk örneği olan Zeynel Bey Türbesi; Hz. Muhammed’in akrabası olan ve Hasankeyf’te şehit düşen İmam Abdullah Türbesi; Süleyman Han Camii’nin taş kapısı, çeşmesi ve minaresi; 14. Yy sonunda inşa edilmiş Eyyubi Camii; Artuklu Hamamı; Hasankeyf Kalesi’nin orta kapısı ve 609 yıllık Er-Rızk Camii, baraj sularının altında kalmaktan kurtarılarak yeni Hasankeyf’te oluşturulan Kültürel Park Alanı’na taşındılar. Aynı zamanda yakın bir tarihte, Hasankeyf’in suyun üzerinde kalan kalıntılarını toplu bir şekilde görebileceğiniz tekne turları planlanmakta.

1930’lu yıllarda İluh adında küçük bir köy olan Batman, sadece Hasankeyf’ten ibaret değil tabii ki. Türkiye’de petrol ilk olarak 1940’lı yıllarda Batman’da bulunuyor ve şehir o andan itibaren hızla gelişmeye başlıyor. Bugün de 400’den fazla petrol kuyusu bölgede faaliyet göstermekte. Bu ekonomik hareketlilik de özellikle son 20 yılda şehrin gittikçe modernleşmesine yol açmış.

Oldukça yeni bir şehir olan ama medeniyetler beşiklik etmiş topraklardan beslenen Batman’da, Hasankeyf dışında da gezip görülecek çok fazla yer var. Bölgeye gelen ilk Müslümanlar tarafından inşa edildiği düşünülen Memikan Köprüsü; içinde, insanların dinlenmesi için odalar da bulunan ve türkülere konu olmuş Malabadi Köprüsü; Kozluk İlçesi’ndeki İbrahim Bey Camii ve bölgedeki ilk manastırlardan Mor Kiryanus Manastırı mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerden. Ayrıca, tarihi 10.000 yıl öncesine dayanan ve insanların yerleşik hayata geçtiğinin ilk kanıtlarının bulunduğu Hallan Çemi Höyüğü’nü görülecekler listenize eklemeyi ihmal etmeyin.

Bu kültür, tarih ve inanç turundan sonra, Batman’ın zengin mutfağını denememek olmaz. Yoğurtlu Leben, Ayran Çorbası ya da yayla Çorbası ile başlayıp Kaburga Dolması, Şam Böreği, Mumbar Dolması veya Perde Pilavını tandır ekmeği eşliğinde tadabilir ve nihayetinde de Havdel ya da Bayram Tatlısı’yla tatlı bir nokta koyabilirsiniz.

Mükellef bir ziyafetten sonra, günümüzde az sayıda ustanın çabalarıyla devam ettirilen, şile bezine benzeyen Batman’ın ünlü geleneksel dokumalarından; yerel halkın el emeği göz nuru iğne oyası, dantel, yün çorap ve parlak sim işli kumaşlardan hediyelik olarak satın alabilirsiniz.

Bu arada, Batman’ın, ünlü yarasa adam Batman’a olan isim benzerliğini kullanarak, il sınırlarının Batman amblemine benzetilmesi gibi yaratıcı kampanyalara da ev sahipliği yaptığını belirtelim.

YAPMADAN GİTMEYİN

-  UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi için belirlediği 10 kriterden 9’unu karşılayan tek yer olan ve yakında büyük bir kısmı Ilısu Barajı altında kalacak olan Hasankeyf’i ve yeni Hasankeyf’in Kültürel Park Alanı’na taşınan eserleri mutlaka görün.

-      Efsanelere konu olan Malabadi Köprüsü ve Memikan Köprüsü’nü ziyaret etmeyi unutmayın.

-      Mumbar Dolması ve İçli Köftenin tadına mutlaka bakın.

-      Batman’la özdeşleşen parlak sim işlemeli kumaşlardan ve yün çoraplardan almayı ihmal etmeyin.

-  Gercüş Ayrancı Geçidi’nin muhteşem manzarasına karşı, 1050 metre rakımda ayran içmeyi unutmayın.